Mối đe dọa từ al-Qaeda Bắc Phi

17/12/2007 23:40 GMT+7

Các nước phương Tây, đặc biệt là châu u, đang lo ngại về mối đe dọa từ al-Qaeda vùng Bắc Phi sau hai vụ đánh bom mới đây ở Algeria. Có ít nhất 37 người, trong đó có 17 nhân viên LHQ, đã thiệt mạng trong hai vụ đánh bom tự sát hôm 11.12 nhằm vào các cơ sở của Chính phủ Algeria và LHQ ở Algiers.

Tổ chức al-Qaeda ở vùng đất Maghreb (AQLIM) ngay sau đó đã tuyên bố nhận trách nhiệm các vụ đánh bom này. Maghreb là tên gọi chung khu vực Tây Bắc Phi gồm: Algeria, Libya, Morocco, Tunisia và Tây Sahara.

AQLIM là gì?

Theo BBC, AQLIM được hình thành từ cuộc nội chiến ở Algeria vào đầu thập niên 90. Khi đó, trong bối cảnh các nhóm chính trị Hồi giáo thử nghiệm uy lực của họ trên toàn khu vực Bắc Phi, chính quyền được quân đội ủng hộ ban đầu cho phép lực lượng Hồi giáo tham gia hoàn toàn vào đời sống chính trị đất nước. Tuy nhiên, khi Mặt trận Giải phóng Hồi giáo gần như chắc chắn giành thắng lợi trong cuộc bầu cử vào năm 1992 thì chính phủ hủy bỏ tiến trình bầu cử và thu lại quyền hành. Ngay lập tức cuộc tranh cãi chính trị chuyển thành xung đột quân sự. Các tay súng Hồi giáo thực hiện nhiều vụ tấn công trên toàn Algeria và lực lượng an ninh đánh trả. Các nước khác trong vùng cũng đánh nhau với các lực lượng vũ trang Hồi giáo nhưng cuộc xung đột ở Algeria đặc biệt tàn bạo khi có khoảng 150.000-200.000 người thiệt mạng. Xung đột lên đến đỉnh điểm vào thập niên 90 trước khi lệnh ân xá cho các tay súng Hồi giáo được ban hành vào năm 1999. Bạo lực sau đó giảm hẳn và kinh tế Algeria phát triển trong những năm đầu của thế kỷ 21.

Tuy nhiên, Tổ chức Hồi giáo vũ trang (GIA) - lực lượng Hồi giáo đáng sợ nhất - đã bác bỏ lệnh ân xá và tiếp tục chiến dịch bạo lực nhằm thành lập một nhà nước Hồi giáo. Sau đó, GIA bị phân rã, và phái cực đoan nhất tự nhận mình là Tổ chức Salafist cầu nguyện và chiến đấu (GSPC). Vào tháng 9.2006, GSPC tuyên bố liên minh với al-Qaeda và vào tháng 1.2007 đã đổi tên thành AQLIM. Theo Tạp chí Defense Update (Israel), thủ lĩnh của AQLIM là Abdelmalek Drukden, bí danh Abu Mossaab Abdeluadub, người mà tình báo Pháp coi là mối đe dọa khủng bố lớn nhất đối với Pháp và châu u.

Làn sóng các vụ tấn công liên quan tới tổ chức của Drukden bắt đầu vào tháng 10.2006, với vụ nổ 7 quả bom ở vùng Kabylia làm chết 6 người. Tháng 4.2007, 30 người thiệt mạng trong những vụ tấn công vào các cơ sở chính phủ ở Algiers. Sau đó là hàng loạt vụ tấn công vào xe buýt chở công nhân dầu khí nước ngoài, các nhà ngoại giao Mỹ, binh lính. Tháng 9.2007, một vụ tấn công ở Batna nhằm vào đoàn xe của Tổng thống Algeria Abdelaziz Bouteflika. Ông Bouteflika không hề hấn gì nhưng 20 người khác thiệt mạng. Hai ngày sau đó, một quả bom phát nổ làm thiệt mạng 30 người ở một trại lính tại thị trấn Dellys.

Tham vọng khu vực

Chính quyền Algeria cho rằng các tay súng AQLIM muốn đưa Algeria trở lại thời kỳ khó khăn và bất ổn trước đây. Trong khi đó, các vụ tấn công khác trên toàn vùng Maghreb cho thấy những tham vọng mang tầm khu vực của tổ chức này. Vào tháng 1.2007, có 12 người bị các lực lượng an ninh Tunisia bắn chết gần thị trấn Solimane, phía nam thủ đô Tunis. Chính quyền Tunisia xác nhận đây là các tay súng Hồi giáo có dính đến AQLIM. Trong khi đó, tại Morocco, các lực lượng an ninh đã được đặt trong tình trạng báo động sau bốn vụ việc do các nhóm thân al-Qaeda thực hiện hồi đầu năm nay. Các tay súng Hồi giáo cũng hoạt động tại Mauritania, nơi có chính phủ thân Israel. Theo AFP, AQLIM mong muốn thống nhất các nhóm Hồi giáo ở Tunisia, Algeria và Morocco, cũng như các nhóm mới nổi lên ở các nước quanh Sahara gồm: Senegal, Mauritania, Mali, Burkina Faso, Niger, Nigeria, Chad, Sudan và Eritrea.

Châu u  lo ngại

Vụ tấn công mới nhất của AQLIM xảy ra vào ngày 11.12, ngày có nhiều ý nghĩa đối với người Algeria. Vào ngày này hồi năm 1960, những cuộc biểu tình ủng hộ độc lập đã được tổ chức nhằm chống lại giới thống trị thực dân Pháp. Mặt khác, Hội đồng Hiến pháp Algeria tọa lạc trên Đại lộ 11.12.1960 ở Algiers. Không ít vụ tấn công trước đó hay xảy ra vào ngày 11 của tháng - đó là cách mà các tay súng Algeria muốn nói rằng họ có thể thực hiện những vụ kiểu như loạt tấn công khủng bố ngày 11.9.2001 tại Mỹ.

Các nước phương Tây cũng bày tỏ lo ngại trước sự gia tăng hoạt động của các tay súng Hồi giáo ở khu vực Bắc Phi. Trong một đoạn băng được đưa ra hồi tháng trước, phó tướng al-Zawahiri của al-Qaeda đã kêu gọi thánh chiến chống các lãnh đạo Bắc Phi cùng các nước Mỹ, Tây Ban Nha và Pháp.  Theo Defense Update, sự thống nhất của các nhóm thánh chiến Bắc Phi dưới trướng al-Qaeda, việc sử dụng Sahara để làm nơi huấn luyện và buôn lậu vũ khí cũng như việc không ít cơ sở của nhóm al-Qaeda Bắc Phi bị phát hiện ở châu u trong thời gian qua đã cho thấy mối đe dọa rất lớn. Gilles de Kerchove, quan chức phụ trách điều phối các nỗ lực chống khủng bố của EU, mới đây đã tuyên bố tại Nghị viện châu u rằng: "Một cuộc tấn công do các mạng lưới địa phương hoặc quốc tế vẫn có khả năng xảy ra". Sự nổi lên của AQLIM đặc biệt đáng báo động đối với Tây Ban Nha, bởi các tay súng Hồi giáo cho rằng phải thu hồi lại đất nước "vốn là phần bị thất lạc" của thế giới Hồi giáo.

Trong khi đó, một quan chức châu u nói với Hãng tin Reuters rằng, việc tập kích các văn phòng LHQ hôm 11.12 là "bước chuyển đáng kể" đối với al-Qaeda, bởi trước đây các tay súng Hồi giáo Algeria chỉ tập trung vào các biểu tượng quốc gia và công nhân nước ngoài. Theo giới quan sát, al-Qaeda đã thành công trong việc thuyết phục cáác tay súng cực đoan Bắc Phi có "tầm nhìn toàn cầu". Thực tế trước giờ, al-Qaeda chưa hề có được một căn cứ vững chắc gần các nước phương Tây như Algeria.

Trùng Quang

Top

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.