Lão hóa là quá trình làm cho người ta già đi. Và chống lão hóa có nghĩa là làm cho quá trình lão hóa chậm lại chứ không có nghĩa “trẻ mãi không già”. Theo nghiên cứu cách đây không lâu của một số nhà khoa học thuộc ĐH Bradfort (Anh), một nguyên nhân gây ra tóc bạc là do có sự tích tụ hydrogen peroxit (H202) tại chân tóc.
Lý lịch “kẻ gây già”
Hydrogen peroxit là một chất sát trùng dùng ngoài da nhờ tác dụng oxy hóa, đặc biệt chất này có tác dụng tẩy trắng. Hydrogen peroxit tích tụ tại chân tóc, cản trở sự hình thành sắc tố melanin của tóc làm tóc bạc. Hydrogen peroxit còn được gọi là chất tạo ra gốc tự do.
Gốc tự do chính là “kẻ gây già”. Đây là chất gây phản ứng oxy hóa trong cơ thể. Do... độc thân nên gốc tự do có hoạt tính rất mạnh, nó luôn mang tính hủy hoại, sẵn sàng thực hiện tính oxy hóa, cướp điện tử của chất mà nó tiếp xúc (để ghép đôi với điện tử độc thân của nó) và làm chất bị nó oxy hóa bị hủy hoại nặng nề.
Chính gốc tự do hủy hoại tế bào (đặc biệt ở màng tế bào hoặc cấu trúc di truyền trong nhân tế bào), phá hủy các mô gây nên quá trình lão hóa.
Thiếu kẻ xấu, sống không khỏe!
Nghịch lý này là có thật vì gốc tự do cũng có vai trò tích cực đối với cơ thể. Ta không thể sống được nếu trong cơ thể hoàn toàn thiếu vắng gốc tự do. Oxy mà ta hít thở hằng ngày là chất cần thiết nhưng chính nó cũng trở thành gốc tự do (khi đó gọi là oxy đơn bội) và kết hợp với phân tử nước để tạo ra hydrogen peroxit; còn lipid (chất béo) có thể tạo thành gốc tự do là lipoperoxit.
Quan trọng hơn hết là trong cơ thể khỏe mạnh, gốc tự do sinh ra có giới hạn, không quá thừa để gây hại. Bởi bên cạnh các gốc tự do luôn có hệ thống các chất chống oxy hóa “nội sinh” (tức có sẵn trong cơ thể) cân bằng lại, vô hiệu hóa các gốc tự do có hại.
Chỉ khi nào gốc tự do sinh ra quá nhiều (do ô nhiễm môi trường, do tia cực tím từ ánh nắng, do khói thuốc lá, do viêm nhiễm trong cơ thể, thậm chí do dùng một số dược phẩm...) và hệ thống chất oxy hóa nội sinh không đủ sức cân bằng cơ thể sẽ sinh ra rối loạn bệnh lý.
Hiện nay người ta đã chứng minh khi có sự tăng quá nhiều gốc tự do sẽ gây ra tình trạng viêm nhiễm ở các cơ quan, các bệnh lý như tim mạch, bệnh thần kinh, đục thủy tinh thể, thoái hóa hoàng điểm ở mắt, tăng nguy cơ các bệnh ung thư và nhất là sớm xuất hiện hiện tượng lão hóa.
Lực lượng đặc nhiệm chống lão hóa
Để hỗ trợ hệ thống “chất oxy hóa nội sinh” trong việc vô hiệu hóa các gốc tự do có hại, các nhà khoa học đặt vấn đề dùng các “chất chống oxy hóa ngoại sinh”(tức là đưa từ bên ngoài vào cơ thể) với mục đích phòng bệnh, nâng cao sức khỏe, chống lão hóa. Các chất chống oxy hóa ngoại sinh đã được xác định là bêta-caroten, chất khoáng selen, các hợp chất flavonoid, polyphenol...
Các chất chống oxy hóa ngoại sinh đó không xa lạ, chúng có từ các nguồn thiên nhiên là thực phẩm như rau cải, trái cây tươi. Đơn cử là bêta-caroten có nhiều trong dầu gấc, cà chua, cà rốt... Bêta-caroten khi đưa vào cơ thể ngoài tác dụng chống oxy hóa còn biến thành vitamin A, mà cơ thể cần đến hằng ngày cho hoạt động thị giác và sức đề kháng chống lại bệnh tật. Dùng bêta - caroten từ thiên nhiên rất an toàn, không sợ bị ngộ độc.
Tóm lại, việc chống ô nhiễm môi trường, dinh dưỡng đúng cách, tránh ăn uống quá thừa năng lượng, vận động hợp lý, tránh nghiện rượu, thuốc lá, phòng các bệnh viêm nhiễm, có cuộc sống lành mạnh, thư thái, lạc quan, yêu đời, ăn nhiều rau cải, trái cây tươi tức là ta đã hỗ trợ các chất chống oxy hóa ngoại sinh đã nêu ở trên. Việc này sẽ tạo nội lực chống lại “kẻ gây già” giúp duy trì, bảo vệ sức khỏe.
Theo PGS.TS Nguyễn Hữu Đức / Tuổi Trẻ
Bình luận (0)