Trong buổi điều trần tại Thượng viện Mỹ trước khi được phê chuẩn vào vị trí đứng đầu Lầu Năm Góc, ông R.Gates đã đề cập đến khả năng hạt nhân của Israel khi giải thích tại sao Iran nỗ lực tìm cách chế tạo bom hạt nhân. Ông nói: "Họ (Iran) bị bao vây bởi những cường quốc có vũ khí hạt nhân, Pakistan về phía Đông, Nga về phía Bắc, Israel về phía Tây và chúng ta ở vịnh Persian". Dù Israel được nhìn nhận rộng rãi là có một kho vũ khí hạt nhân, nước này không từ bỏ chính sách "lập lờ" về vấn đề này và cương quyết chống lại các bằng chứng chứng minh họ là quốc gia đầu tiên có vũ khí hạt nhân ở Trung Đông. Ngược lại, Israel lại đang ra sức vận động chống Iran về vấn đề này.
Phản ứng sau phát biểu của ông Gates, Phó thủ tướng Israel S.Peres tuyên bố trên đài phát thanh Israel: "Israel sẽ không nói, hoặc không bao giờ nói, rằng chúng tôi có vũ khí hạt nhân. Israel là nước duy nhất bị đe dọa phá hủy. Israel không đe dọa bất kỳ nước nào". Tướng về hưu S.Brom, người hoạch định chiến lược cho quân đội Israel, cho rằng không có gì mới trong phát biểu của ông Gates và nó cũng chẳng thay đổi được gì.
Tuy nhiên, một nhà ngoại giao Israel về hưu giấu tên nói rằng phát biểu của ông Gates gần như là "vô tiền khoáng hậu" và cho rằng ông Gates chưa xử trí được cái mà nhà ngoại giao này gọi là "sự cảm thông tồn tại giữa Israel và Mỹ". Theo một tài liệu vừa được giải mật đăng trên tạp chí Mỹ Bulletin of the Atomic Scientists, dưới thời Tổng thống R.Nixon, Mỹ biết Israel đã phát triển vũ khí hạt nhân nhưng không ép Israel phải thành thật khai báo khả năng hạt nhân của mình và chấp nhận sự quản lý của quốc tế. Israel thực thi chính sách không rõ ràng về hạt nhân để, như họ tuyên bố, né tránh những đối thủ mạnh hơn và cũng để khỏi phải lâm vào một cuộc chạy đua hạt nhân. Với chính sách này, nếu đúng là Israel có vũ khí hạt nhân thì họ sẽ né được lệnh của Mỹ cấm tài trợ các nước phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt và còn được nhận hơn 2 tỉ USD viện trợ quân sự và các viện trợ khác từ Washington.
Sự "im lặng được phép" này của Israel tất nhiên gây khó chịu cho thế giới Ả Rập và Iran, nước bị Mỹ và Israel cáo buộc phát triển vũ khí hạt nhân dù Tehran bác bỏ. Chương trình hạt nhân của Israel được quốc tế chú ý vào năm 1986, khi các chuyên gia kết luận rằng Israel có một kho vũ khí hạt nhân đáng kể, xếp thứ 6 thế giới, sau khi M.Vanunu, cựu chuyên viên kỹ thuật tại lò phản ứng hạt nhân chính của Israel Dimona, công bố ảnh và tài liệu liên quan cho báo Anh Sunday Times. Vanunu lãnh 18 năm tù vì hành động này. Theo ước tính của các chuyên gia, Israel hiện có khoảng 200 đầu đạn hạt nhân.
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ D.Rumsfeld đã cẩn thận không nói thẳng thừng về vấn đề hạt nhân của Israel khi bị ép trả lời về vấn đề này tại một cuộc họp báo vào năm 2004. Dù ông Gates thay thế ông Rumsfeld nhằm cải thiện tình hình ở Iraq và tìm kiếm một nền hòa bình rộng rãi hơn cho Trung Đông, giới quan sát cho rằng khó có khả năng ông sẽ đề nghị xét lại chính sách của Washington về vấn đề hạt nhân của Israel.
T.Q
Bình luận (0)