Cuối buổi chiều, khi những người thợ làm bánh đã về hết, anh Nguyễn Văn Thơ (51 tuổi) vẫn hì hục bên chiếc lò bánh mì nóng hầm hập, mồ hôi nhễ nhại túa ra trên khuôn mặt gầy gò, đen sạm.
 |
Anh Thơ dùng sào đưa bánh mì từ lò nướng ra ngoài |
thế quang |
13 tuổi đã biết làm bánh mì
Khi căn bánh mì đã đến lúc chín, cầm 2 chiếc sào gỗ dài ngoằng anh Thơ thoăn thoắt, thuần thục kéo từng đợt bánh mì vàng óng, thơm phức ra khỏi cửa lò. Cứ thế, hết đợt này rồi đến lượt khác.
Lò bánh mì của anh Thơ không có bảng hiệu, đơn sơ nằm trong con hẻm nhỏ trên hương lộ Ngọc Hiệp, P.Ngọc Hiệp, TP.Nha Trang bên ngoài chỉ có một đống củi to chất đống ngay lối vào. Đây là lò bánh mì được làm theo kiểu truyền thống hiếm hoi còn sót lại tại thành phố biển này.
Lau vội những giọt mồ hôi, anh Thơ kể, nghề làm bánh mì của gia đình anh cũng ngót nghét đến nay đã được 60 năm. Ngay từ lúc nhỏ anh đã thấy cha mình suốt ngày quần quật, cặm cụi bên lò bánh mì lúc nào cũng đỏ lửa, thời ấy xung quanh khu nhà anh có rất nhiều lò như vậy.
Khi người cha đã tuổi cao sức yếu, người anh trai của anh Thơ tiếp tục nối dõi. Thế nhưng không may người anh bị bệnh nặng đã qua đời và đến nay chỉ còn anh Thơ tiếp tục theo nghề truyền thống của gia đình. "13 tuổi tôi đã biết làm bánh mì, thấm thoắt đến nay cũng đã được 37 năm theo nghề này. Nghề này mình không thể bỏ được, thứ nhất là vì đam mê, thứ hai cũng là để nghề truyền thống của gia đình sẽ còn được nối tiếp", anh Thơ nói.
 |
Anh Thơ cho thêm củi vào lò nướng bánh mì |
thế quang |
Nha Trang trước và sau năm 1975 chỉ có rất ít lò làm bánh với các thương hiệu: Vĩnh Thành, Vinh Quang, Thiên Phước, Thiên Hòa, Phước Lộc. Các lò đều làm thủ công với kiểu lò vòm. Trước khi nướng, người ta dùng củi đốt trực tiếp trên sàn nướng, khi đủ độ nóng thì rút củi ra, quét sạch than tro rồi đưa bánh vô nướng. Lúc nhiệt độ giảm, dùng đèn “khò” bằng dầu thổi trực tiếp để bổ sung nhiệt. Sau này, người ta cải tiến thành lò vuông dùng củi gián tiếp. Hơi nóng từ than củi được dẫn khắp cả trên và dưới sàn nướng nên bánh chín đều.
Anh Thơ nói rằng, thời buổi bây giờ công nghiệp nên những chủ lò bánh mì truyền thống trước đây một là bỏ nghề, hai là chuyển qua dùng lò điện cho đỡ vất vả mà năng suất lại cao.
| Bánh mì Việt Nam: Từ xe đẩy vỉa hè đến món ăn nổi tiếng thế giới |
Kéo một mẻ bánh mì mới ra lò, anh Thơ chỉ vào và giải thích, để cho ra một chiếc bánh mì về kỹ thuật cơ bản là giống nhau, từ khâu nhào nặn bột, thêm men rồi cho vào nướng. Thế nhưng, điểm khác nhau là ở cách nướng. Nếu những lò nướng bằng điện thì người thợ chỉ cần cho bánh mì vào lò rồi nhấn nút hẹn giờ, đúng giờ thì lò sẽ báo tự động và khi đó chỉ cần đưa bánh mì ra là xong, còn để nướng bánh mì bằng than củi thì người thợ phải "canh me" liên tục, xem nhiệt độ bên trong như thế nào để cho thêm củi hoặc bớt củi. "Nghề này khó nhất ở kỹ thuật nướng, thường phải dựa vào bản năng, kinh nghiệm của bản thân, ví dụ như mình cho nhiều củi, hay ít củi thì thời gian chín sẽ khác nhau. Do đó mình phải căn, nếu sơ sẩy thì bánh sẽ cháy mà cháy thì phải bỏ", anh Thơ chia sẻ.
Sau này chắc sẽ không còn ai nướng bánh mì bằng than củi
Tranh thủ ngồi uống nước trà, hút thêm điếu thuốc trong lúc chờ bánh chín, anh Thơ nhìn xa xăm nói rằng, nghề làm bánh mì truyền thống bằng lò than ở Nha Trang sau này chắc sẽ không còn ai làm nữa. Bởi thế hệ trẻ bây giờ chẳng ai còn mặn mà với nghề này, họ thích làm nghề khác hơn là làm bánh mì. "Như nhà tôi có 2 đứa con trai mà chúng nó cũng không muốn theo nghề ba, vì nghề này vất vả mà thu nhập cũng chẳng bao nhiêu. Thằng con trai lớn của tôi nó còn nói là ba mua lò điện thì con còn làm, chứ làm lò than củi này nó không làm", anh Thơ tâm sự.
 |
Những chiếc bánh mì mới ra lò còn nóng hổi, thơm phức |
thế quang |
Các lò bánh mì ở thành phố biển mọc lên ngày càng nhiều nhưng để tìm một lò bánh mì truyền thống bằng lò than như xưa thì không dễ chút nào. Nếu như khoảng hơn 20 năm về trước, các lò bánh mì tại Nha Trang luôn đỏ lửa, cho ra những chiếc bánh mì đặc ruột, vàng óng thơm nức, thế nhưng theo thời gian, bánh mì tại đây cũng bị lai tạp đi rất nhiều, trông chiếc bánh vẫn đầy đặn, nhưng bên trong rỗng ruột do phải cho thêm phụ gia để bánh nở to. Hiện chỉ một số ít là còn làm theo phong cách truyền thống.
Anh Thơ cho biết, mỗi ngày cơ sở của anh chỉ làm khoảng 1.000 - 1.200 ổ bánh mì, lời lãi chẳng là bao nhưng thợ phải làm việc từ lúc 3 giờ sáng để kịp giao bánh cho khách. Cứ như vậy, ngày nắng cũng như ngày mưa đều phải làm việc đúng giờ.
Anh nói rằng, các thợ làm bánh mì hiện nay thì có thể tìm được nhưng để tìm được một thợ nướng bây giờ rất khó. Những người thợ nướng thạo nghề đã bỏ đi làm nghề khác hoặc giờ họ cũng chuyển qua nướng bằng lò điện cho nhẹ nhàng, đỡ vất vả hơn là suốt ngày quần quật với than, với củi, với hơi nóng hầm hập tỏa ra từ lò nướng.
Hỏi anh Thơ vì sao không chuyển qua nướng bằng lò điện? Anh cho biết, bản thân muốn giữ nghề truyền thống của cha anh để lại, ngoài ra các bạn hàng của anh chỉ thích bánh mì nướng bằng than củi nên anh vẫn phải tiếp tục với nghề này.
"Khác với bánh mì khác là bánh mì mình làm nó thơm hơn, cái thơm đến từ củi, ví dụ như mình ăn cơm nấu bằng nồi cơm điện với cơm được nấu bằng than vậy", anh Thơ giải thích.
Bình luận (0)