Ngôi nhà của học sinh trí thức

Những năm gần đây, việc giáo dục xa rời với thực tế tại Việt Nam đã được đặt đến tình trạng báo động. Thật đáng buồn khi có những cô cậu thi học sinh giỏi môn sinh vật nhưng lại không phân biệt được rau húng với rau kinh giới, nấm độc với nấm lành. Những bài tập vật lý lắt léo có thể giúp học sinh đoạt giải trong các cuộc thi, nhưng lại chẳng giúp các em sửa được một món đồ điện bị hỏng! Mặc dù chưa có công trình nghiên cứu nào, những chắc rằng không có trẻ em nơi đâu phải học nhiều như trẻ em ở Việt Nam, mà thực sự việc học ấy, kiến thức ấy khiến cho chúng ta lo lắng, lo lắng về sự lý thuyết suông, xa rời thực tế của cả một thế hệ. Trước thực trạng này, Trung tâm Phát triển Tri thức trẻ IDO đã được ra đời.

Trung tâm IDO tọa lạc trong một tòa biệt thự rộng trên 1.000 m2 tại số 231/3 đường Lê Văn Sỹ, F.14, Q.Phú Nhuận, TP.HCM, có đầy đủ nơi vui chơi, thư viện hiện đại, phòng thể thao, phòng chiếu phim, và cả bể bơi. Các tác giả của ý tưởng này đều là những người từng du học ở châu u, nên phong cách thiết kế, bài trí mang đậm vẻ hiện đại, trẻ trung, đặc biệt là hết sức thân thiện với lứa tuổi teen khiến cô cậu bé nào mới tới tham quan cũng thích mê. Các cô bé, cậu bé có thể ở đây cả ngày mà không hề thấy chán bởi nhân vật chính ở IDO là bản thân các em. Các em tự làm lấy mọi việc, tự tổ chức, tự điều hành hoạt động theo phong cách “I - do” - tôi tự làm tất cả! Mọi vấn đề đều có thể thành đề tài tranh cãi, thảo luận, giống như một “Trường học Athens” thời Socrate và Aristotle!

Chị Bạch Hoa, Giám đốc Trung tâm IDO cho biết: "Chúng tôi đã có rất nhiều cuộc nghiên cứu rộng rãi trên cả hai đối tượng là học sinh và phụ huynh nhằm nắm bắt những nhu cầu bức thiết và những vấn đề chỉ tuổi teen mới có như: cân bằng giữa việc học tập và giải trí, giữa việc học chính khoá ở trường và học thêm bên ngoài trường, những "thắc mắc biết hỏi ai" về tâm sinh lý, giới tính... Đây là lứa tuổi mà quan hệ với thầy cô, bố mẹ trở nên ít hơn, các em ít tâm sự hơn với họ, khoảng cách tâm lý đã hình thành và khó lòng thay đổi, các em lại hay tìm đến bạn bè đồng trang lứa, nhưng bạn bè chưa có thể đưa ra những lời khuyên tốt nhất". Và đó là lý do trung tâm IDO đã quy tụ một đội ngũ các nhà giáo dục học, xã hội học, tâm lý học, các nhà giáo tâm huyết làm việc với các em trong không khí gần gũi, trong vui chơi để trở thành những người bạn lớn, những người các em có thế tin tưởng và an tâm chia sẻ, và luôn nhận được những lời khuyên tốt nhất của các chuyên gia giàu kinh nghiệm.

Cũng từ những nghiên cứu của mình, IDO đã thiết kế chương trình IDP (Intelligence Development Program) - một chương trình phát triển 28 kỹ năng cơ bản và 9 tính cách quan trọng giúp cho thanh thiếu niên có nhận thức đúng về bản thân, gia đình và xã hội, được phát triển nhân cách toàn diện nhất, biết trân trọng bản thân, những người xung quanh, tự tin và lạc quan trong cuộc sống để có một phong cách sống lành mạnh, trở thành người công dân có ích cho xã hội ngay từ nhỏ và sau này.

Trung tâm liên tục tổ chức các họat động đưa trẻ em xâm nhập cuộc sống, tiếp thu tri thức thực tế để bù đắp những thiếu thốn của trường học. Các em được đến các cơ sở trồng rau, trồng nấm để biết người nông dân "tạo ra" cây rau như thế nào, tên mỗi loại rau là gì, vì sao trông chúng xanh mướt thế... và tham gia thu hoạch rau, nấm, dưa leo cùng người nông dân để chia sẻ nỗi khó nhọc vất vả của nghề nông. Chuyến tham quan thư viện giúp các em biết cách tổ chức, quản lý một thư viện ra sao - mỗi gia đình đều nên có một tủ sách, biết cách bày biện sao cho khoa học. Hay tham quan trung tâm huấn luyện bay Việt Nam Airlines để biết rõ hơn vê nghề phi công, tiếp viên hàng không và kỹ sư máy bay. Đi chợ để biết chọn đồ thực phẩm cho mình và biết thế nào là vệ sinh an toàn thực phẩm…

Các nhóm dinh dưỡng, sinh họat thiết kế đồ họa, thiết kế web, thiết kế nhà cửa, mix nhạc, câu lạc bộ ngoại ngữ, mỹ thuật công nghiệp, multimedia… luôn được các các em hào hứng hưởng ứng. Thật ngộ nghĩnh khi được thấy ngay cả các bé trai cũng tham gia nhóm dinh dưỡng với niềm phấn khích thực sự. 

Các buổi giao lưu với các nhà giáo ưu tú như thầy Lê Mộng Ngọc, Cô Đàm Lê Đức…cũng là để giúp các em có được niềm say mê với những môn học vốn thường được coi là nỗi ám ảnh cho các em tại trường... Và rất nhiều các họat động khác như sửa chữa đồ chơi hỏng, chia sẻ với trẻ em khuyết tật, các chương trình thi đua đồng đội diễn ra tại IDO, và đặc biệt các giờ sinh họat kỹ năng sống được lồng ghép trong chương trình giúp các em rất nhiều trong việc tự nhận thức bản thân, thấu cảm, giao tiếp, các kĩ năng phân tích và giải quyết vấn đề, nhận biết và chống lại stress…

Theo kết quả của một cuộc nghiên cứu gần đây do trung tâm IDO kết hợp với công ty nghiên cứu thị trường Axis Research Việt Nam cho thấy: Lứa tuổi 10-17 đang gặp nhiều khó khăn trong việc phải cân bằng học tập ở trường và học thêm ngoài trường, cân bằng giữa việc học tập và giải trí. Ngoài ra, các em đang gặp nhiều thay đổi mạnh mẽ về tâm sinh lý, về việc hình thành tính cách, phát huy sở thích và sáng tạo riêng. Đây là lứa tuổi hết sức quan trọng khiến các em có thể dễ dàng thành công trong cuộc sống sau này nhờ được nhận thức và giáo dục toàn diện, khoa học, nhưng cũng hết sức dễ dàng trở thành mối lo của xã hội nếu không được chú ý phát triển, tiếp xúc với môi trường không lành mạnh, an toàn. Sự ra đời của trung tâm IDO sẽ hổ trợ phần nào cho các bậc phụ huynh trong việc chăm sóc con em mình, giúp các em trở thành những người công dân có ích cho xã hội.

Chỉ mới đi vào họat động từ tháng 6/2006 IDO đã hình thành một sân chơi đặc biệt và hữu ích thông qua Câu lạc bộ "Friends" (13-17 tuổi). Các em trong trung tâm cùng mở rộng vòng tay với các bạn cùng trang lứa xây dựng một trang web riêng cho tuổi teen (www.teen24h.vn), nơi các em là những "phóng viên" đưa tin trường học nhanh và trung thực, nơi mà bất kỳ em nào cũng có thể chia sẻ cảm nhận, suy nghĩ và quan điểm của mình về các quyền trẻ em, các vấn đề giới tính, lạm dụng tình dục học đường, bạo lực trong gia đình và trong trường học, về phương pháp học tập, nghỉ ngơi... Đây còn là nơi các em có thể tìm thấy những lời khuyên bổ ích từ các các chuyên gia tâm l‎í trong những tình huống khó khăn, bế tắc. Trang web đang được các em từng bước xây dựng và hoàn thiện. Trung tâm IDO đang hỗ trợ một phần họat động này thông qua trang web idovietnam.blogspot.com.

Vào năm học, trung tâm tổ chức hoạt động đón các thành viên về đây sau giờ tan học, để các em được nghỉ ngơi, học bài theo cách "IDO". Các em được các chuyên gia hướng dẫn những phương pháp tư duy sáng tạo trong học tập, một số môn học khó như Toán, Văn, Ngoại ngữ với mục đích giúp các em biết cách học nhanh nhất và hiệu quả để dành thời gian cho việc giữ gìn sức khỏe, cân bằng học tập và vui chơi giải trí như đọc sách, nấu ăn, bơi lội, xem phim, nghe nhạc…

Điểm nhấn trong tháng 9 là Ngày hội thi thiết kế đèn lồng Trung thu (30/9, từ 15h-21h). Các em sẽ tự tay mình làm những chiếc đèn lồng xinh xắn và độc đáo, được tự mình chấm điểm cho các đèn lồng đêm hội. Đêm hội được chờ đợi với một chương trình vui chơi, ca hát và phá cỗ trung thu hấp dẫn và lí thú cho các em.

Với 3 sân vườn, 1 bể bơi, phòng tập thể dục, thư viện điện tử, phòng phim, phòng nghe nhìn với việc quản lí bằng thẻ có mã vạch, cùng với lực lượng bảo vệ chuyên nghiệp, Trung tâm Phát triển tri thức trẻ (IDO) thật sự là một địa điểm gần gũi cho thanh thiếu niên, một "Ngôi nhà của học sinh trí thức".

Huỳnh Thắng