Ba tháng đầu năm (tháng 1 - 3), giá USD trong nước giảm liên tục, với mức giảm 1,8%. Điều này là phù hợp trong điều kiện lạm phát cao ở trong nước cộng hưởng với lạm phát trên thế giới để giảm thiểu sự "khuếch đại" của "nhập khẩu lạm phát".
Bốn tháng tiếp (tháng 4 - 7), giá USD tăng liên tục, với mức tăng lên tới 9%, trong đó tháng 6 tăng rất cao, lên tới 4,69%. Việc tăng lên của giá USD trong thời gian này đã góp phần khuyến khích xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu và kiềm chế nhập siêu, bởi trong những tháng đầu năm, Việt Nam cùng một lúc vừa bị lạm phát cao, vừa bị nhập siêu cao. Nhưng có một vấn đề đáng quan tâm, đó là chênh lệch giá giữa thị trường tự do và thị trường chính thức rất cao, có lúc lên tới trên 2.500 VND/USD. Điều đó chứng tỏ việc quản lý các đại lý, cửa hàng thu đổi ngoại tệ của các ngân hàng thương mại, của các chi nhánh Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trên các địa bàn và sự phối hợp giữa NHNN Việt Nam với các ngành, địa phương chưa tốt; đồng thời cũng phản ánh tình trạng đô la hóa của nền kinh tế nước ta còn cao. Mặc dù sau đó có được chấn chỉnh, nhưng nếu không làm tốt hơn, thì tình trạng "nóng", "lạnh" giá USD trên thị trường không chính thức (và trong điều kiện liên thông giữa các loại thị trường trong cơ chế thị trường) sẽ làm cho thị trường chính thức cũng như thị trường tiền tệ, thị trường xuất nhập khẩu... bị tác động theo. Hơn nữa, việc điều hành chính sách tiền tệ, chính sách tỷ giá của NHNN sẽ phức tạp hơn gấp bội.
Ba tháng tiếp theo (tháng 8 - 10), giá USD lại giảm liên tục, với mức giảm 3,74%. Diễn biến này là kết quả của các biện pháp kiểm tra, thanh tra, tăng cường quản lý đối với các đại lý, các bàn thu đổi ngoại tệ; các biện pháp bán ra ngoại tệ của NHNN và các ngân hàng thương mại.
Hai tháng cuối năm, giá USD lại tăng khá cao, tốc độ tăng lên đến 3,26%. Diễn biến này do tác động của ba yếu tố. Một, cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu tác động đối với nước ta làm cho xuất khẩu giảm, nhập khẩu tăng, ảnh hưởng đến việc tiêu thụ sản phẩm của sản xuất trong nước, làm cho kinh tế bị suy giảm. Hai, nhu cầu về ngoại tệ phục vụ việc nhập khẩu cuối năm thường cao hơn các tháng khác. Ba, giá USD ở các nước tăng mạnh nên ở nước ta không thể không có sự điều chỉnh cho phù hợp.
Tính chung cả năm, tốc độ tăng giá USD lên đến 6,31%, cao nhất tính từ năm 1999 đến nay (chỉ sau năm 1997 tăng 14,2%, năm 1998 tăng 9,6%, còn từ 1999 đến năm 2007 chỉ tăng 1,63%/năm). Nhưng nếu tính bình quân năm nay so với năm trước thì chỉ tăng 2,35%.
Nhìn tổng quát, việc tăng lên của giá USD là khó tránh khỏi do sự biến động nhanh, lớn, khó lường ở cả trong nước, trên thế giới. Sự điều hành tỷ giá của NHNN về cơ bản là phù hợp và thành công, vừa góp phần kiềm chế lạm phát, vừa góp phần kiềm chế nhập siêu, vừa góp phần tăng dự trữ ngoại hối của quốc gia, tăng tính thanh khoản của quốc gia. Tất nhiên vẫn còn những mặt hạn chế, bất cập, như tình trạng lúc thừa, lúc thiếu ngoại tệ ở các ngân hàng; lãi suất USD, tình trạng đô la hóa... còn diễn biến phức tạp.
Năm 2009, diễn biến tỷ giá USD ở nước ta tiếp tục bị tác động của nhiều yếu tố. Cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu còn diễn biến phức tạp, khó lường. Lượng ngoại tệ vào nước ta không tăng với tốc độ như cũ, thậm chí có nguồn còn giảm, nên ảnh hưởng đến quan hệ cung - cầu ngoại tệ. Để khuyến khích xuất khẩu, kiềm chế nhập siêu, duy trì cải thiện cán cân thanh toán tổng hợp..., giá USD sẽ có xu hướng tăng lên. Động thái mở rộng biên độ ±3% mới đây của NHNN đã đưa giá USD trên thị trường chính thức tăng lên và giá USD trên thị trường tự do cũng tăng do tác động của yếu tố tâm lý. Tuy nhiên, theo số liệu thống kê lịch sử, sau khi tăng cao trong năm 1997 - 1998, năm 1999 giá USD chỉ tăng 1,1%. Hơn nữa, lượng dự trữ ngoại hối nay đã khác xa trước. Vì vậy, dự đoán tốc độ tăng giá USD ở nước ta năm 2009 sẽ thấp hơn năm 2008 (tất nhiên cũng sẽ cao hơn năm 1999), vào khoảng 5%, tức sẽ ở dưới mức 18.500 VND/USD.
Ngọc Minh
Bình luận