Trung Quốc hiện lo ngại về việc bị bao vây hai cánh bởi Nhật Bản và Ấn Độ. Điều này hoàn toàn có cơ sở, đặc biệt khi quan hệ Nhật - Ấn phát triển thắm thiết với việc Ấn Độ đẩy mạnh chính sách hướng đông.
Quan hệ thăng hoa
Quan hệ Nhật - Ấn đạt được những bước tiến mới vào năm ngoái, từ kinh tế, chính trị tới an ninh, quân sự. Bắt đầu từ nửa cuối năm 2010, mối quan hệ này đã nhanh chóng nồng ấm, thể hiện ở cuộc đối thoại định kỳ đầu tiên cấp thứ trưởng của Bộ Quốc phòng và Bộ Ngoại giao hai nước (còn gọi là cuộc đối thoại “2+2”) tổ chức vào ngày 6.7.2010 ở thủ đô New Delhi.
Tân Hoa xã ngày 7.7.2010 nhận xét cuộc đối thoại trên đề cập rộng tới nhiều chủ đề, đánh dấu quan hệ hợp tác Nhật - Ấn được đẩy lên một tầm cao mới. Hãng thông tấn Trung Quốc cũng nêu rõ 3 nội dung chính của cuộc đối thoại trên nhằm vào: thứ nhất là hợp tác quốc phòng, đề cập tới vấn đề hợp tác chống cướp biển, các chương trình trao đổi, tập trận chung trên biển hoặc thậm chí thảo luận cả vấn đề quốc phòng liên quan tới Trung Quốc. Thứ hai là thúc đẩy hợp tác hạt nhân; Nhật Bản hy vọng mở rộng thị trường Ấn Độ bằng việc xuất khẩu cơ sở hạ tầng điện hạt nhân. Thứ ba là hợp tác thúc đẩy cải cách trong Hội đồng Bảo an LHQ mà trong đó cả Nhật Bản và Ấn Độ đều muốn có ghế thường trực ở cơ quan này một khi chương trình cải tổ được thực hiện. Tháng 10.2010, Thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh đã sang thăm Nhật Bản và hai nước ký hiệp định hợp tác kinh tế, cùng thảo luận sâu hơn về hợp tác trong lĩnh vực năng lượng như đất hiếm, điện hạt nhân.
|
|
Đến năm 2011, quan hệ New Delhi - Tokyo tiếp tục tiến triển mạnh, thể hiện rõ sau hàng loạt hoạt động ngoại giao. Ngoại trưởng Ấn Độ S.M Krishna đã nói với Ngoại trưởng Nhật Bản Koichiro Gemba trong chuyến viếng thăm Tokyo ngày 29.10 rằng: “Tôi đề nghị, ngoài các cuộc tập trận đa phương, hải quân Ấn Độ và hải quân Nhật Bản cần phải tập trận song phương”. Ông này cũng đề xuất cuộc tập trận chung sẽ được tiến hành ngay vào đầu năm 2012, song chưa công bố địa điểm cụ thể. Nếu trở thành hiện thực, thì đây là cuộc tập trận song phương trên biển đầu tiên giữa hai nước, đánh dấu một bước ngoặt mới trong mối quan hệ này. Trước kia, Nhật Bản và Ấn Độ mới chỉ tập trận chung trong các sự kiện mang tên Malabah, cùng với Mỹ, Singapore và Úc.
 |
Có thể nói rằng mối hợp tác chiến lược Nhật - Ấn càng sâu thì càng nguy hiểm cho Trung Quốc |  |
|
Hồng Nguyên, nhà phân tích Trung Quốc |
||
Song song với tiến triển hợp tác an ninh, quốc phòng, Nhật Bản cũng đang nhìn thấy ở Ấn Độ những tiềm năng hợp tác kinh tế to lớn mà lâu nay hai bên chưa khai thác hết. Chủ tịch Phòng Thương mại Nhật Bản Tadashi Okamura phát biểu tại thủ đô New Delhi tháng 9.2011 rằng: “Trong 10 năm tới, Ấn Độ sẽ vượt cả Trung Quốc, trở thành cơ sở sản xuất nước ngoài lớn nhất của nền công nghiệp sản xuất Nhật Bản”. Gần đây, cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cũng viết trên báo chí rằng Ấn Độ là một ưu tiên ngoại giao của Nhật Bản. Thủ tướng Yoshihiko Noda sau khi nhậm chức cũng đã không ít lần bày tỏ lo ngại trước Trung Quốc và nhắc nhở Lực lượng Phòng vệ biển tăng cường cảnh giác.
Thái độ của Trung Quốc
Trong chính trị thì chẳng ai huỵch toẹt rằng việc Nhật Bản và Ấn Độ tay nắm chặt tay là để đối phó với Trung Quốc. Tuy nhiên, có một thực tế, với vị thế là hai nước lớn, với vị trí như hai gọng kìm kẹp lấy con gà trống Trung Hoa, cùng mối quan hệ có nhiều trục trặc với Trung Quốc, sự phát triển quan hệ Ấn - Nhật hiển nhiên nằm trong mối quan ngại của Bắc Kinh.
Nhật báo Quảng Châu ngày 7.11 tỏ thái độ bực tức trước mối quan hệ thắm thiết này, cho rằng hai nước kia đã coi Trung Quốc như một “kẻ thù tưởng tượng”. Tờ báo cũng mượn lời các chuyên gia nghiên cứu về các vấn đề quốc tế nói Nhật Bản - Ấn Độ là hai nước láng giềng đang tồn tại vấn đề tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc, và cũng chính hai nước này đang liên kết bắt tay nhau để tạo nên thế vòng cung bao quanh Trung Quốc ở hai cánh - đất liền và biển. Dĩ nhiên Trung Quốc sẽ không xem nhẹ điều đó một khi nó liên quan tới cửa biển ở cả Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.
Ông Cao Hồng - Viện phó Viện nghiên cứu Nhật Bản thuộc Học viện Khoa học xã hội Trung Quốc, cho rằng cần phải quan tâm tới mối hợp tác Nhật - Ấn; và Mỹ cùng các nước láng giềng Trung Quốc đã bày trận để kiềm chế Trung Quốc. Theo đó, ngoài chiến lược dài hạn vây kín Trung Quốc, động cơ liên minh với Ấn Độ của Nhật Bản còn có mục đích khác. Đó là giải tỏa sự đe dọa của Trung Quốc đối với tuyến đường hàng hải quan trọng của Nhật Bản, đặc biệt là các vùng biển ở Đông Nam Á. Đồng thời cũng khiến Nhật có bước đột phá về việc sử dụng quân nước ngoài.
Báo Vanguard cũng nhận xét Ấn Độ nằm ở vị trí trọng tâm của Ấn Độ Dương, vốn có lợi thế tự nhiên trong việc bảo vệ an toàn các kênh vận chuyển hàng hải qua đại dương này. Mối liên minh Nhật - Ấn sẽ có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với việc bảo vệ “tuyến đường sinh mệnh trên biển”. Phía Trung Quốc cho rằng nếu đứng ở góc độ Ấn Độ, việc liên minh sâu rộng với Nhật rất phù hợp với nhu cầu Đông tiến
mà New Delhi chủ trương. Ông Hồng Nguyên - Tổng thư ký Trung tâm khống chế quân sự và phát triển quốc phòng của Viện nghiên cứu Mỹ thuộc Học viện Khoa học xã hội Trung Quốc, đã phân tích Ấn Độ không hài lòng ở khu vực Ấn Độ Dương, và từ lâu đã muốn thông qua eo biển Malacca để vươn tới biển Đông, thậm chí là cả phía tây Thái Bình Dương. Ấn Độ muốn gây ảnh hưởng tới Thái Bình Dương, còn Nhật Bản muốn gây ảnh hưởng tới Ấn Độ Dương khiến hai nước này tìm được rất nhiều tiếng nói chung. Ông Hồng Nguyên cho rằng Nhật Bản và Ấn Độ - với tư cách là hai nước có nhiều tranh chấp nhất về lãnh thổ với Trung Quốc - còn chung mục đích đối phó với việc Trung Quốc trỗi dậy. Tuy nhiên, theo ông này, liên minh chiến lược Nhật - Ấn cũng không thể thực hiện được nếu không có sự ủng hộ của Mỹ.
Ông Hồng Nguyên cảnh báo Trung Quốc không thể xem thường quan hệ mật thiết Nhật - Ấn và âm mưu liên kết phong tỏa vòng cung đối với Trung Quốc, cũng như những động thái liên quan tới cục diện ở biển Đông. “Trong quan hệ hợp tác chiến lược này, diễn tập quân sự chung sẽ là một bước tất yếu. Và việc diễn tập này chắc chắn sẽ leo thang. Có thể nói rằng mối hợp tác chiến lược Nhật - Ấn càng sâu thì càng nguy hiểm cho Trung Quốc”, ông này kết luận.
Trên báo mạng Cái nhìn toàn cầu ngày 31.10, chuyên gia Trung Quốc Y Trác phân tích việc Nhật - Ấn ủng hộ Mỹ quay lại châu Á, đặc biệt là Đông Á, là chiêu tốt nhất để kiềm chế Trung Quốc, bởi tự thân Nhật Bản và Ấn Độ không có khả năng này. Mặt khác Nhật Bản và Ấn Độ sẽ thu được nhiều lợi ích trong việc kiềm chế Trung Quốc như giải quyết tranh chấp lãnh thổ, thể hiện được vị trí quan trọng trên trường quốc tế, tăng áp lực để tìm ghế thường trực trong Hội đồng Bảo an LHQ. Ông này cho rằng bố cục an ninh châu Á đang được định hình lại, nhưng điều này không chỉ phụ thuộc vào một số nước như Nhật Bản mà còn phụ thuộc vào thái độ phản ứng của Trung Quốc ra sao.
Trên diễn đàn quân sự Junshi.xilu.com, nhiều người Trung Quốc đã đề xuất những phương án đối phó như sử dụng Pakistan để kiềm chế Ấn Độ, hợp tác quân sự vũ khí với Pakistan... Nhiều bài phân tích về chiến lược đông tiến của Ấn Độ và quan hệ hợp tác không ngừng phát triển Nhật - Ấn đã liên tục xuất hiện trên báo, đài Trung Quốc, cho thấy một mối lo ngại ngày càng sâu sắc của quốc gia đông dân nhất hành tinh đối với cái bắt tay rấ t chặt giữa Tokyo và New Delhi.
Nguyễn Lệ Chi
Bình luận (0)